002. Ανταπόκριση από το πεδίο

Μια πηγή που διόλου δεν έχει εξαντληθεί στην Σουλιώτικη ιστοριογραφία είναι οι εφημερίδες της εποχής. Πολλαπλό είναι το ενδιαφέρον δημοσιευμάτων στον τύπο της περιόδου του αγώνα των Σουλιωτών. Ιδιαίτερα όταν συνεισφέρουν στοιχεία από τα γεγονότα στο πεδίο που συμπληρώνουν τις γνώσεις μας.

Ένα τέτοιο άρθρο δημοσιεύτηκε στην παρισινή καθημερινή εφημερίδα “ Le citoyen Français “ ( Ο Γάλλος πολίτης ) στο φύλλο  υπ’αρ. 1153 της 18ης Ιανουαρίου του 1803.

 

 

Αυτή η εφημερίδα εκδόθηκε το διάστημα 15/11/1799 έως 17/10/1804.

Το κείμενο είναι ανταπόκριση από Κέρκυρα που συντάχθηκε την 1η Νοεμβρίου 1802 (Γρηγ.). Ο συντάκτης δεν γίνεται γνωστός.

Πρόκειται για άρθρο περί του Αλή (και των γυιών του) όπου μεταξύ άλλων παραθέτει πληροφορίες για την στάση του απέναντι στους Χορμοβίτες , τους οποίους ήδη είχε εξοντώσει , και στους Σουλιώτες τους οποίους πίεζε με ένταση.

 

 Το ειδικό ενδιαφέρον συνίσταται στην σύνοψη των γεγονότων κατά την προηγηθείσα 14μηνη επίθεση του Αλή στο Σούλι μέχρι δηλ. την άνοιξη του 1802.

.....Το Σούλι αμύνθηκε με ανδρεία. Την περασμένη χρονιά δέχθηκε επίθεση από 25.000 άνδρες που το απέκλεισαν για 14 μήνες. Οι Σουλιώτες βλέποντας ότι δεν μπορούν να αμυνθούν σε όλη την περιοχή τους, εγκατέλειψαν ένα μέρος της και αποτραβήχτηκαν στα βουνά του Μεγάλου Σουλίου : οι Τούρκοι έκαψαν όλα τα χωριά που εκκένωσαν οι εχθροί τους οι οποίοι πιεσμένοι από πιο κοντά, υποχρεώθηκαν να περιοριστούν στην Κιάφα την πρωτεύουσα τους, 1800 άνδρες τον αριθμό, που τρεχόντως είναι μειωμένοι κατά το μισό λόγω της πείνας και του σίδερου του εχθρού.

Ο Ιμπραήμ πασάς του Μπερατίου, ενωμένος με την ισχυρή οικογένεια Γκρίτζαλη, επιτέθηκε εν τω μεταξύ στις περιοχές του Αλή και τον υποχρέωσε να ανακαλέσει ένα μέρος των δυνάμεων του που στάθμευαν μπροστά στο Σούλι.

Ο Μουσταφά που ο Αλή είχε εκδιώξει από την διοίκηση του, πήρε το μέρος του Ιμπραήμ και βοηθούμενος από τον Νταλιάνη της Κονίσπολης, κατέλαβε την Νιβίτσα.

Οι Σουλιώτες μπόρεσαν λοιπόν να ανασάνουν λίγο και συμμάχησαν με τον Πρόνιο της Παραμυθιάς και αναζήτησαν να ερεθίσουν τους κλέφτες του Ξηρόμερου εναντίον του σκληρού τους εχθρού. Ο Πρόνιος τους προμήθευσε τρόφιμα και πολεμοφόδια, βοήθεια που τους έδωσε τον χρόνο να τύχουν μιας εκεχειρίας. Ο πασάς αποσύρθηκε με τις δυνάμεις του και άφησε φρουρές στα κύρια χωριά του Μικρού Σουλίου.

Οι συνεχείς εξεγέρσεις των ηττημένων πασάδων, τον υποχρέωσαν να μετακινήσει τα στρατεύματα του στα βόρεια της Ηπείρου. Οι Σουλιώτες εκμεταλλεύτηκαν την στιγμή και εκδίωξαν τις τουρκικές φρουρές που ο Αλή είχε αφήσει στα χωριά του Μικρού Σουλίου. Υπόγραψαν μια συνθήκη συμμαχίας με τον Μουσταφά πασά του Δέλβινου, τον Ιμπραήμ πασά και τον Πρόνιο της Παραμυθιάς εναντίον των κοινών εχθρών τους.

Αυτές οι κινήσεις ανακάλεσαν ένα μεγάλο μέρος του στρατεύματος του Αλή στα όρια του Σουλίου. Ενωμένοι με τον Πρόνιο οι Σουλιώτες αμύνθηκαν με ανδρεία και απώθησαν σταθερά τις επιθέσεις του εχθρού παρότι αυτές βοηθήθηκαν από πολυάριθμο πυροβολικό.

Ο Αλή διέλυσε την καταιγίδα με την προδοσία. Κατέλαβε με αυτό το μέσο το Δέλβινο, φρούριο του Μουσταφά, όπου αιχμαλώτισε τα παιδιά των Σουλιωτών και τα μετέφερε στα Γιάννενα. Η Παραμυθιά εξέθρεφε στον κόλπο της οπαδούς και φίλους του Αλή, όλα προμήνυαν καταστροφή στους συμμάχους, εν τω μεταξύ οι Σουλιώτες κυρίευσαν με έφοδο το τελευταίο χωριό που κρατούσαν οι τούρκοι στην περιοχή τους. Ένα ισχυρό στρατιωτικό σώμα του Χασάν Τσαπάρη αγά του Μαργαριτίου και φίλου του Αλή, τους ανάγκασε να αποτραβηχτούν βιαστικά στα βουνά τους.

Ο Ιμπραήμ και ο Μουστάφα υπέγραψαν απρόοπτα ανακωχή με τον Αλή. Ο Πρόνιος εγκαταλειμένος, αμύνθηκε άσχημα με τους έλληνες του και τους σουλιώτες του. Οι φίλοι του τον συμβούλευσαν να υπογράψει μια ντροπιαστική ειρήνη. Οι δυστυχείς Σουλιώτες έγκαιρα διέβλεψαν για να σωθούν. Πήραν στην υποχώρηση τους όλα τα τρόφιμα και τα ζώα που πέφτανε στα χέρια τους. Οι πρώτες τους έφοδοι στην περιοχή του Τόμαρου τους προμήθευσαν κάποιες προμήθειες αλλά τους έλειπαν πολεμοφόδια όπερ αργά ή γρήγορα θα τους αναγκάσει να υποκύψουν στον τύραννο......

 

Σε υποσημείωση διευκρινίζεται ότι στο Δέλβινο ο Αλή αιχμαλώτισε τα παιδιά των Σουλιωτών που είχαν δοθεί σαν όμηροι με την υπογραφή της συμφωνίας με τους πασάδες.

Επίσης σημειώνεται σε υποσημείωση ότι ο Τσαπάρης διώχνοντας τους Σουλιώτες, έκαψε τα δύο μεγαλύτερα χωριά στην περιοχή των συγκρούσεων, τα Zeumachi και Ciggaci. Η παραποίηση των ονομάτων δεν επιτρέπει την ασφαλή ταυτοποίηση τους.

Σημειωτέον ότι στις γαλλικές πηγές συνηθίζεται τα κύρια σουλιοτοχώρια ψηλά στο βουνό να χαρακτηρίζονται σαν Μεγάλο Σούλι ενώ αυτά που βρίσκονται σε κάμπο και σε χαμηλώτερα υψόμετρα σαν Μικρό Σούλι.

 

Πηγή: BNF : 4-LC2-1012