038. Η Ρωσική αντίληψη για το πλαίσιο και οι ανησυχίες για την υποδοχή των Σουλιωτών

 

Στα ΓΑΚ/Αρχεία Κέρκυρας υπάρχουν και δύο επιστολές του πληρεξούσιου του τσάρου, του κόμη Μοτσενίγου, που μας παρέχουν πληροφορίες για το πλαίσιο υποδοχής των Σουλιωτών και σχετικούς προβληματισμούς για τον έλεγχο των εισερχόμενων στην Επτάνησο Πολιτεία.

Το έγγραφο της σημερινής ανάρτησης έχει πολλαπλό ενδιαφέρον γιατί αφενός οριοθετεί τον ρόλο του Χρηστάκη Καλόγερου αφετέρου δε καταγράφει την προσδοκία της ρωσικής πλευράς ως προς την αξιοποίηση των Σουλιωτών.

Συγκεκριμένα ο Μοτσενίγος αναφέρεται σε εργατικά χέρια και εργασίες υπαίθρου και όχι σε στρατιωτική υπηρεσία.

Διπλωματική κίνηση μέχρι να ολοκληρωθεί η μετακίνηση των Σουλιωτών για την αποφυγή εμπλοκών την δεδομένη στιγμή; Αρχική πρόθεση που άλλαξε στην πορεία;

Ασφαλώς το συμπέρασμα οφείλει να συνεκτιμήσει τα σχέδια στρατιωτικής οργάνωσης που πρόβλεπαν, μάλλον εξ αρχής, σώμα στεριανών στρατιωτών καθώς και την συναντώμενη σε έγγραφα της εποχής άποψη ότι η υπηρεσία οθωμανών υπηκόων στα Επτάνησα είχε την έγκριση αν όχι και την ευαρέσκεια της Πύλης μια και μπορούσε να εκληφθεί σαν επιβεβαίωση και υλοποίηση της ιδιότητας της ως εγγυήτριας δύναμης.

Η επιστολή απευθύνεται στον πρόεδρο της Γερουσίας κόμη Κομούτο, είναι γραμμένη στα ιταλικά και η μετάφραση που μπορεί να συνεισφέρει το ιστολόγιο μας έχει ως εξής;

 

Εξοχότατε

Όντας αναγκαίο και σύμφωνο με τις περιστάσεις οι οικογένειες των Σουλιωτών να βρουν ένα ήρεμο και προσωρινό άσυλο στο νησί της Κέρκυρας που πάντα ωφελείται ένα πλεονέκτημα έχοντας μεγαλύτερη ευκολία ως προς τα εργατικά χέρια και τις εργασίες υπαίθρου, πρέπει επίσης να ληφθούν όλες οι προφυλάξεις ώστε αυτή η πράξη φιλοξενίας και ανθρωπιάς να μην προκαλεί λόγο δυσαρέσκειας με τις όμορες  κυβερνήσεις και σημειώνω στο εξοχότατο Σενάτο ότι υπάρχει συνθήκη με τον βεζίρη των Ιωαννίνων που καθορίζει ότι δεν είναι δυνατόν να δοθεί καταφύγιο εδώ στους παράνομους της επικράτειας του προαναφερθέντα βεζίρη και σε άλλους εγκληματίες που διώκονται από τους αξιωματούχους της Υψηλής Πύλης, και επομένως πρέπει να αποτραπεί ότι υπό το πρόσχημα της φιλοξενίας των Σουλιωτών εισέρχονται άτομα που θα μπορούσαν να διακινδυνεύσουν  την καλή γειτονία και την καλή αρμονία ή να δώσουν πρόσχημα σε μελλοντικές  ανησυχίες με τους γείτονες Οθωμανούς.

 Ο κ. ταγματάρχης Χρηστάκης Καλόγερος με τις σχέσεις του με τη γνώση τόπων και ανθρώπων είναι ίσως ο μόνος ικανός, αν χρειαστεί, να υποδείξει τα πρόσωπα των οποίων η ύπαρξη σε αυτά τα νησιά θα μπορούσε να είναι επιβλαβής εάν είναι Έλληνες προερχόμενοι από τη γειτονική οθωμανική περιοχή καθώς και εκείνα που θα μπορούσαν να υποστηριχθούν από την κυβέρνηση ως η κύρια κατεύθυνση για την προσπάθεια οι Σουλιώτες να γίνουν δεκτοί με μια προσαρμοσμένη περίθαλψη και κατανομή στην περιοχή της Λευκίμμης με συμφωνία όμως να μπορεί να επεκταθούν σε άλλες περιοχές εάν ο αριθμός τους ήταν πολύ μεγαλύτερος σε αυτήν την τοποθεσία.

Η συνέπεια που έχει ο ταγματάρχης Χρηστάκης προς αυτή την κυβέρνηση, ο ζήλος που πάντα έδειχνε και η υπόληψη που έχει στο πνεύμα των ταλαίπωρων Σουλιωτών, όλα συμφωνούν ότι κανένας περισσότερο από αυτόν δεν μπορεί να συμβάλει στο να γίνει χρήσιμη αυτή η αύξηση του πληθυσμού, να κρατιούνται οι περιθαλπτόμενοι σε συνεχή έλεγχο και σεβασμό στους νόμους και σε διαχωρισμό από αυτούς που δεν ταιριάζουν στα συμφέροντα και την ησυχία της Ρεπούμπλικας.

 

Υπό αυτές τις συνθήκες, προτείνω στην εξοχότατη Γερουσία μέσω της έγκυρης φωνής της Εξοχότητάς σας να εκδώσει διάταγμα με το οποίο ο προαναφερόμενος Ταγματάρχης Χρηστάκης Καλόγερος να εξουσιοδοτείται να δέχεται ή να απορρίπτει όσους ζητούν άσυλο σαν Σουλιώτες με βάση ευρήματα που θα δίνονται στον  Γραμματέα της Πολιτείας, εξουσιοδοτώντας τον τελευταίο να κρίνει, αν χρειάζεται, για περαιτέρω επεξεργασία με τον κύριο ταγματάρχη Χρηστάκη και να δίνει τελικά σε αυτόν τον τελευταίο την προκαταρκτική επιθεώρηση, υπό την εξουσία της κυβέρνησης, προς τους προαναφερθέντες Σουλιώτες για να τους παράσχει την περίθαλψη τους κατανεμημένη στην περιοχή της Λευκίμμης και αλλού εάν χρειαστεί, πάντα μετά από συνεννόηση με τον προαναφερθέντα γραμματέα της Πολιτείας για το τι θα μπορούσε να συμπίπτει με τους σκοπούς και απόψεις που ενδιαφέρουν τα δημόσια πράγματα, την ειρηνική ύπαρξη αυτών των ανθρώπων και την καλή τάξη.

Φυσικά, η εξοχότατη Γερουσία θα καταβάλει προσπάθεια να συμβάλει έτσι σε μια πράξη ανθρωπισμού  που είναι γεμάτη τιμή, όχι λιγότερο από το ανέλπιστο πλεονέκτημα αυτού του νησιού από πλευράς γεωργίας. Έχω την τιμή να ανανεώνω στην Εξοχότητά σας τις ειλικρινείς εκφράσεις της υψηλής και ευλαβούς εκτίμησής μου.

 Της Εξοχότητος σας  γαληνότατε Πρίγκηψ

 Κέρκυρα στις 8/20 Οκτωβρίου 1804

 Διατελώ υπηρέτης

 Ο κόμης Μοτσενίγος

 

 Έτσι ξεκαθαρίζεται ότι τον τελικό λόγο για τον χειρισμό των αιτημάτων ασύλου και την χωρική κατανομή των Σουλιωτών είχε ο Καποδίστριας σαν γραμματέας (ιδιότητα ισοδύναμα εκφραζόμενη και με τον όρο υπουργός) επί των Εξωτερικών υποθέσεων.

Εξήγηση ίσως χρειάζεται το γεγονός ότι η επιστολή του Μοτσενίγου στέλνεται 4 ημέρες μετά την επιστολή Καποδίστρια προς τον Πρύτανη της Κέρκυρας ( βλ. ανάρτηση 036).

 

 

Πηγή: ΓΑΚ/ Αρχεία Κέρκυρας/ Αρχείο Ιόνιας Γερουσίας / Επτάνησος Πολιτεία Φ 22