015. Φθάνει η ώρα της ανακωχής:1η Δεκεμβρίου 1803 (Γρηγ.)
Στην αναφορά της 13ης Δεκεμβρίου 1803 (Γρηγ.) ο Ρομιέ καταγράφει την σύναψη ανακωχής στην λήξη της οποίας οφείλει να αποχωρήσει ομάδα Σουλιωτών. Αυτοί όμως στην πορεία εφαρμογής της συλλαμβάνουν ομήρους και ακολουθούν εκ νέου εχθροπραξίες. Συγκεκριμένα σημειώνει τα εξής:
..... Είναι 12 μέρες που οι Σουλιώτες, στο κορύφωμα μιας ανακωχής που καταλήχθηκε με τον πασά των Ιωαννίνων, στην εκπνοή της οποίας οφείλουν να εκκενώσουν τα μέρη τους έναντι 300 πουγγιών που ο πασάς υποχρεούται να τους πληρώσει, αιχμαλώτισαν τους 12 απεσταλμένους που έφερναν μια προκαταβολή των 2/3 για πληρωμή του συμφωνημένου ποσού. Διεμήνυσαν στον πασά ότι τους καθιστούν όμηρους για αυτούς τους συμπατριώτες τους που είναι στην εξουσία του και επανέλαβαν τις εχθροπραξίες. Μεταξύ των απεσταλμένων είναι ένας ανηψιός του πασά. Αυτός είναι μανιασμένος.
Φαίνεται λοιπόν ότι λίγο πριν την 1η Δεκεμβρίου 1803 (Γρηγ.) είχε ήδη συμφωνηθεί η αποχώρηση 300 οικογενειών Σουλιωτών, αν θεωρήσουμε την αποζημίωση σε 1 πουγγί γρόσια ανά οικογένεια. Μάλιστα είχαν προχωρήσει και οι προκαταρκτικές ενέργειες όπως η καταβολή της αποζημίωσης. Πιθανολογείται λοιπόν ότι οι πληροφορίες του Ρομιέ αφορούν στους εγκλεισμένους στο Κούγκι με τον Σαμουήλ, χωρίς όμως αυτό να δηλώνεται ρητά στην αναφορά.
Στην Κιάφα πρέπει να ήταν 600 οικογένειες και όλα δείχνουν ότι διαπραγματεύτηκαν χωριστά και με καθυστέρηση λίγων ημερών σε σχέση με το Κούγκι.
Αφήνει λοιπόν κενά η αναφορά αλλά τουλάχιστον η ημερομηνία της 1ης Δεκεμβρίου, είναι συμβατή με ότι προκύπτει από τρία άλλα γραπτά τεκμήρια: ένα από το Αρχείο Αλή Πασά της Γενναδείου Βιβλιοθήκης και δύο από τα Γενικά Αρχεία της Κέρκυρας.
Συγκεκριμένα το έγγραφο υπ’αριθμό 199 στην σχετική έκδοση του Αρχείου Αλή από το ΕΙΕ ( τμ Α, σελ. 366,7) είναι επιστολή του Βελή προς τον πατέρα του Αλή όπου τον πληροφορεί ότι ο Κίτσος Μπότσαρης την προηγούμενη το βράδυ κατέληξε στους όρους συμφωνίας με τους Σουλιώτες της Κιάφας και μάλιστα με 600 πουγγιά για αποχώρηση τους. Θα ακολουθήσει εκείνη την ημέρα η οριστικοποίηση της.
Το έγγραφο δεν φέρει ημερομηνία αλλά μόνο καταγράφεται η μέρα και ώρα της σύνταξης του. Πρόκειται για κάποια Πέμπτη. Με βάση τα γνωστά στοιχεία, όπως εύστοχα σχολιάζεται στην έκδοση, οι πιο πιθανές ημερομηνίες είναι η 19η Νοεμβρίου (Ιουλ.)/1η Δεκεμβρίου (Γρηγ.) και η 26η Νοεμβρίου (Ιουλ.)/ 8η Δεκεμβρίου (Γρηγ.).
Από τα έγγραφα των ΓΑΚ Κέρκυρας αποκλείεται η δεύτερη ημερομηνία, όπως θα δούμε στη συνέχεια, και απομένει έτσι και από το Αρχείο Αλή η εκδοχή της Πέμπτης 1ης Δεκεμβρίου ( Γρηγ.) για την οριστικοποίηση της ανακωχής για την Κιάφα.
Συγκεκριμένα στο Αρχείο της Ιόνιας Γερουσίας σώζεται έγγραφο του Αλή πρός το Σενάτο όπου στις 22 Νεμβρίου (Ιουλ.)/ 4 Δεκεμβρίου ( Γρηγ) δηλώνει ότι έδιωξε τους Σουλιώτες και ζητεί να μην γίνουν δεκτοί στα νησιά:
...... και επειδή τώρα θέλοντας ο Θεός ετελείωσεν αυτή η υπόθεσις και τους εδειώξαμεν ζητώμεν από την φιλίαν της Επτανήσου ρεπούπλικας να μην ήθελε δεχθή αυτούς τους Σουλιώτας εις τους τόπους της.....
Το έγγραφο έχει δημοσιευθεί από τον Περ. Ζερλέντη στα 1921 σε μελέτη του για την Συνθήκη μεταξύ Αλή και Επτάνησου Πολιτείας (σ.19,20) . Δεν έχει όμως αξιοποιηθεί από την σουλιώτικη ιστοριογραφία για τα γεγονότα του τέλους.
Το άλλο έγγραφο των Γενικών Αρχείων Κέρκυρας είναι το γνωστό αντίγραφο μπουγιουρντιού του Βελή με το οποίο καλεί τους Παργινούς να δεχτούν τους Σουλιώτες στον τόπο τους. Δημοσιεύτηκε από τον Δ. Σάρρο στα 1926 στα Ηπειρωτικά Χρονικά ( σ.153) με την ορθή ημερομηνία και όχι την λανθασμένη των έργων Περραιβού και Σαλαπάντα. Έγγραφο με ημερομηνία και αυτό 22 Νοεμβρίου (Ιουλ.)/ 4 Δεκεμβρίου (Γρηγ).
Με βάση λοιπόν την αναφορά του Ρομιέ και τα τρία παραπάνω έγγραφα συνάγεται ότι όλα είχαν συνομολογηθεί πρώτα μάλλον στο Κούγκι αλλά και στην Κιάφα ως την 1η Δεκεμβρίου (Γρηγ.) και ότι πλέον την 4η Δεκεμβρίου (Γρηγ.) είχε αρχίσει η υλοποίηση των συμφωνημένων ακόμη και για την Κιάφα.
Υλοποίηση που για την Κιάφα φαίνεται να κύλισε χωρίς εμπόδια ενώ στο Κούγκι υπήρξαν εκ νέου συγκρούσεις.
Πηγές: 57CP Il.Ion. tm 3
ΓΑΚ Αρχεία Κέρκυρας / Αρχ. Ιόνιας Γερουσίας/ Επτάνησος Πολιτεία Φ. 4
Περ. Ζερλέντης: Συνθήκη Επτανησίων και Αλή Πασσά, 1921
Δημ. Σάρρος: Γράμματα αναφερόμενα εις την ιστορία του Σουλίου και της Πάργης , Ηπειρωτικά Χρονικά, τμ 1ος, 1926
ΙΝΕ Ε.Ι.Ε/ Β.Παναγιωτόπουλος: Το Αρχείο Αλή Πασά της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, τόμος 1ος