031. Ο Πασχάλης Καλόγερος και οι ένοπλοι του
Μετά την έγκριση του συντάγματος από τον Ρώσσο αυτοκράτορα και την Υψηλή Πύλη για την Επτάνησο Πολιτεία τον Μάρτιο του 1800 ακολούθησαν δύο ταραγμένα χρόνια με συγκρούσεις και εξεγέρσεις εναντίον των ευγενών. Στην κατάπνιξη των αντιδράσεων χρησιμοποιήθηκαν τα ρωσσικά στρατεύματα υπό τον Νασίμωφ ( περίπου 600 άνδρες), το επίσημο επτανησιακό στρατιωτικό σώμα η λεγόμενη Τρούπα, αποτελούμενη από 266 στρατιώτες και αξιωματικούς ( 1802), καθώς και βοηθητικά σώματα συνήθως αποκαλούμενα “ αλβανοί” δύναμης μερικών, λίγων, εκατοντάδων ανδρών, στρατολογημένων από την απέναντι στεριά.
Συγκεκριμένα στοιχεία για υπηρεσία Σουλιωτών σε αυτά τα βοηθητικά σώματα διασώζονται από το 1801 και μετά.
Πέρα από την παρουσία Σουλιωτών στα 1798 στην μάχη της Νικόπολης δηλαδή στην γειτονιά τους, άρχισαν να υπηρετούν και απέναντι στα Επτάνησα τουλάχιστον από τα 1801, δηλαδή αρκετά πριν τον χαλασμό του Σουλίου.
Τα βοηθητικά σώματα στρατολογούνταν από τους επικεφαλής μετά σχετική συμφωνία με την Επτάνησο Πολιτεία.
Γνωστοί αρχηγοί είναι ο Χρηστάκης Καλόγερος, ο Ανδρέας Σάθας, οι Δράκος και Γεώργιος Γρίβας, ο Πασχάλης Καλόγερος καθώς και άλλοι.
Στα ΓΑΚ / Αρχεία Κέρκυρας σώζονται τεκμήρια από την δραστηριότητα του Πασχάλη Καλόγερου από τις αρχές του 1802.
Αυτά τα έγγραφα αν και δεν έχουν συγκεκριμένες αναφορές σε Σουλιώτες, εικονογραφούν την διαδικασία απόφασης της διοίκησης, το πλαίσιο οργάνωσης και λειτουργίας των σωμάτων στα οποία στρατολογήθηκαν και αρκετοί Σουλιώτες, όπως τεκμηριώνει ο Ν-Κ.Παππάς στο θεμελιώδες έργο του: Greeks in Russian military service in the late 18th and early 19th centuries. IMXA/IBΣ Θεσσ/κη 1991, βασιζόμενος σε έγγραφα της συλλογής Βλαχογιάννη των ΓΑΚ που θα απασχολήσουν άλλες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.
Παρουσιάζεται στη συνέχεια η γραπτή πρόταση του Καλόγερου προς τον επικεφαλής της διοίκησης της Επτάνησου Πολιτείας, για σχηματισμό 200μελούς σώματος προκειμένου να λάβει την σχετική έγκριση. Με πολλά βιογραφικά στοιχεία που καταδεικνύουν την μακρόχρονη σχέση του με την Ρωσία καταλήγει στο σχετικό αίτημα :
Εξοχώτατε Πρίντζηπε,
Έχω την τιμήν να προσφέρω της Ημετέρας Εξοχότητος ότι εγώ ο ταπεινός κάτωθεν άρχησα να δουλεύσω την αυτοκρατορικήν δούλευσιν πασών των ρουσσιών από τους 1788: υπό τας προσταγάς του εξοχωτάτου κυρίου Βασιλείου και διαφόρων ταγμάτων Καβαλιέρ του Ταμάρα, εις τους δε 1792 ακολουθόντας η ειρήνη επέρασα εις Πετρούπολιν.
Διατρίβοντας εκεί και μέλλοντας ο αξιομνήμης αυτοκράτωρ Παύλος Πρώτος να εβγάλει τα στρατεύματα του δια την Ιταλίαν εναντίον των γάλλων υπό την εξουσία του κυρίου Κόμητος φετ Μαρκεσάλου και διαφόρων ταγμάτων Καβαλιέρου του Σουβέρωφ, επροστάχθην δια αυτοκρατορικής προσταγής να τον ακολουθήσω ως βολοντάριος.
Εις έναν λόγον Εξοχώτατε Πριντζηπε ευρέθην με αυτόν εις μερικούς πολέμους Κάμπου και Κάστρων, τέλος πάντων λαβών ο άνω ρηθείς φέλτ Μαρεσάλος προσταγήν από τον αυτοκράτορα ότι να έχει να στείλει εις τούτα τα μέρη τον Εξοχώτατον Πριντζηπε Βολχόμσκι με την κολώνα αυτού, εζήτησαν από αυτού εμέ ως άνθρωπον πραχτικόν από τα εδώθεν τον οποίον και ακολούθησα εις τούτην την Νήσον.
Αι συμβεβηκόται μοι και περιστάσεις της φαμελιάς την οποίαν εδώ την σήμερον έχω με έκαμαν πρώτον να λέγω οπού να απεράσω εις ρουσσίαν και τώρα πάλιν θέλοντας η κατάσταση μου δεν το συγχωρά.
Ούτως Εξοχώτατε Πρίντζηπε ως άνεργος οπού εδώ ακολουθώ να ζώ με μίαν φαμελιάν έξη ψυχών. Εάν και ευάρεστον της ημετέρας Εξοχώτητος είναι τάζω να φέρω δια την δούλευσιν τούτων των Κάστρων και Νήσου ανθρώπους διακόσιους και ακόμη περισσότερον εάν και η θέλησις η και προσταγή σας ήθελαν είναι, λέγω υπόσχομαι άνδρες αξίους δόκιμους αρμάτων και περιπλέον καλής ζωής.
Αυτά λαμβάνει την ελευθερίαν να προσφέρει ένας στρατιώτης ζηλωτής του γένους αι ημέραι του οποίου εις τέτοιαν άσκησιν πάντοτε αστάθη και πολλά επιθυμεί να ακολουθεί μάλιστα δια την γλυκειάν πατρίδα του.
Και με όλον το βαθύτατον σέβας και υπακοήν έχω την τιμήν να κράζομαι
Της ημετέρας Εξοχότητος
ταπεινός και υπόχρεως δούλος
μαγιώρ πασκάλης καλόγερος
1802: φεβρουαρίου 24: ΕΠ
Κορφούς
Δεύτερο απαραίτητο και σημαντικώτερο κείμενο ήταν το σχέδιο έργου (progetto) με τους όρους της συμφωνίας. Το σχέδιο του Πασχάλη θα παρουσιασθεί στην επόμενη ανάρτηση.
Πηγή: ΓΑΚ/ Αρχεία Κέρκυρας/ Ρωσσότουρκοι Φακ 17